Menu
Spis treści
- Budowa domów pasywnych
- Jak wygląda projekt domu pasywnego?
- Wentylacja w domu pasywnym
- Dom pasywny a dom energooszczędny
- Ogrzewanie w domu pasywnym
- Jaki jest koszt budowy domu pasywnego?
- Czy istnieje tani dom pasywny?
Dom pasywny to dom, który wyróżnia się przede wszystkim doskonałą izolacyjnością oraz zastosowaniem takich rozwiązań technologicznych, które w sposób zdecydowany zmniejszają zapotrzebowanie na energię potrzebną do jego ogrzewania. Taki dom biernie wykorzystuje energię promieniowania słonecznego. Energia wytwarzana wewnątrz domu jest zatrzymywana i dzięki szczelności budynku minimalizuje się jej straty. Pasywny budynek zużywa tak mało energii, że jest niemal samowystarczalny, dlatego często domy pasywne nazywa się domami ekologicznymi.
Budowa domów pasywnych
Żeby osiągnąć parametry domu pasywnego, budynek musi charakteryzować się bardzo niskim współczynnikiem przenikania ciepła. Zewnętrzna skorupa budynku nie powinna przepuszczać powietrza. Warstwa termoizolacyjna w domach pasywnych osiąga czasem 30 cm, czyli dwa razy więcej niż standardowo. Ściany buduje się często w technologii dwu- a nawet trzywarstwowej. Ważna jest również izolacja od strony podłoża – najczęściej stosuje się płytę żelbetową zamiast tradycyjnych fundamentów. Również okna muszą wykazywać się dużo mniejszymi stratami ciepła niż w przypadku tradycyjnych rozwiązań
W budownictwie pasywnym można stosować najróżniejsze technologie. Niezależnie od tego, czy budynek będzie murowany czy drewniany, musimy przede wszystkim skupić się na jakości użytych materiałów oraz na rozwiązaniach technologicznych, które zagwarantują jego idealną szczelność i izolację. Istotny jest tu maksymalny zysk energetyczny przy jak największym ograniczeniu strat ciepła. Pozyskując energię ze słońca, nie możemy pozwolić, by ciepło uciekało na zewnątrz.
Jak wygląda projekt domu pasywnego?
Domy pasywne charakteryzują się bardzo prostą i zwartą bryłą, pozbawioną balkonów czy wykuszy. Budując dom pasywny musimy bowiem zrezygnować z wszelkich elementów i miejsc, które są trudne do zaizolowania i mogą nam utrudnić uzyskanie jak najlepszych parametrów szczelności budynku.
Układ pomieszczeń w domu pasywnym
Domy pasywne są tak zaprojektowane, żeby układ pomieszczeń w jak najwyższym stopniu umożliwiał wykorzystanie naturalnego światła słonecznego do ogrzania budynku. Pomieszczenia dzienne, takie jak salon, kuchnia czy pokoje do pracy, znajdują się po południowej stronie i są ogrzewane promieniami słońca. Od strony południowej umieszcza się więc jak najwięcej okien lub projektuje tzw. przeszkolone ściany. Ważne jest, żeby działka umożliwiała takie usytuowanie budynku, by w żaden sposób nie ograniczać od południa dostępu światła słonecznego.
Z kolei od strony północnej zdecydowanie ogranicza się ilość okien lub zupełnie się z nich rezygnuje. Tutaj straty ciepła mogłyby być największe. Dlatego w północnej stronie domu pasywnego znajdują się najczęściej pomieszczenia gospodarcze, garaż lub ewentualnie sypialnie. Idealnym rozwiązaniem jest takie usytuowanie domu, żeby od strony północnej osłaniało go naturalne wzniesienie lub drzewa.
Jakie okna?
W technologii tradycyjnej w budownictwie standardowym duże przeszklenia wiążą się zawsze ze znacznymi stratami energii. Stolarka okienna w przypadku domów pasywnych musi więc mieć podwyższone parametry techniczne, co oczywiście ma wpływ na jej cenę. Okna w budynkach pasywnych powinny posiadać specjalną ramę i potrójne szyby. Wymagają też specjalnego montażu w celu uniknięcia jakichkolwiek nieszczelności.
Z uwagi na duże okna i przeszklenia od strony południowej bardzo ważną rolę w zarządzaniu energią w przypadku domów pasywnych pełnią zewnętrzne rolety, żaluzje, czy ruchome osłony okien. Latem zapobiegają one zbytniemu nasłonecznieniu i ogrzaniu budynku, a w chłodniejsze, pozbawione słońca dni, pomagają zatrzymać ciepło. Trzeba pamiętać, że tego typu budynki bardzo wolno się nagrzewają, ale też bardzo wolno wychładzają. Nawet latem nie powinno się otwierać okien i wietrzyć domu. Chyba że nocą chcemy go wychłodzić
Test szczelności pasywnego domu
Aby sprawdzić, czy budynek jest rzeczywiście pasywny, trzeba wykonać odpowiedni test szczelności – Blower Door Test. Wyniki tego testu informują nas o rzeczywistych parametrach szczelności budynku. Najczęściej wykonuje się go dwa razy – przed wykończeniem domu i na etapie zakończenia budowy. Test ten pozwala sprawdzić, w jakich miejscach i w jakim stopniu w sposób niekontrolowany powietrze wydostaje się z budynku na zewnątrz lub do niego wpływa. Dzięki temu uzyskamy wartość współczynnika przepuszczalności powietrznej budynku oraz dowiemy się, w którym miejscu budynek jest nieszczelny.
W przypadku poprawnego wyniku testu otrzymujemy certyfikat szczelności budynku. Gdy jednak wynik nie będzie spełniał parametrów domu pasywnego – musimy wprowadzić poprawki. Najczęstszą przyczyną nieszczelności jest niewłaściwe osadzenie stolarki okiennej.
Wentylacja w domu pasywnym
W standardowych budynkach zastosowanie wentylacji grawitacyjnej wiąże się z dużymi stratami ciepła. W domach pasywnych stosuje się system nawiewno-wywiewny, co zmniejsza straty ciepła o kilkadziesiąt procent.
W domach pasywnych wentylację mechaniczną wspomaga często gruntowy wymiennik ciepła. Zimą świeże powietrze jest przez niego filtrowane i wstępnie ogrzewane. Następnie dostaje się do rekuperatora, który ciepłem powietrza wywiewanego z budynku ogrzewa świeże powietrze napływające do pomieszczeń. Dzięki rekuperatorowi odzyskujemy ciepło z wentylacji, czyli ponownie wykorzystujemy raz wytworzoną energię. Ciepło ogrzanego powietrza z wewnątrz budynku zostaje przekazane powietrzu przychodzącemu z zewnątrz. Rekuperator zapewnia świeże i przefiltrowane powietrze w budynku pod warunkiem, że nie będziemy otwierać okien. Zastosowanie rekuperatora z odzyskiem ciepła może przynieść oszczędności całkowitego zapotrzebowania budynku na ciepło na poziomie 45%.
W budownictwie pasywnym duża część zapotrzebowania na ciepło zostaje zaspokojona poprzez ciepło odzyskane z promieniowania słonecznego oraz ciepło oddawane przez urządzenia działające w budynku i ludzi, którzy w nim mieszkają. Tylko w okresach szczególnie niskich temperatur dogrzewa się powietrze nawiewane do pomieszczeń.
Dom pasywny a dom energooszczędny
W uproszczeniu można powiedzieć, że domy pasywne to domy energooszczędne o zaostrzonych parametrach zużycia energii. W przypadku domów pasywnych roczne zapotrzebowanie na energię do ogrzewania nie powinno przekroczyć 15kWh/m2. W przypadku domów wysoko energooszczędnych współczynnik ten może wynosić 40kWh/m2. Zgodnie z wymogami Instytutu Domów Pasywnych w Darmstadt w budynku pasywnym zapotrzebowanie na energię na wszystkie potrzeby budynku, czyli uwzględniając ogrzewanie wody, oświetlenie i pracę urządzeń, nie powinno przekraczać 120 kWh/m2 rocznie. Należy więc stosować urządzenia najlepszych klas energetycznych.
Warto pamiętać, że od 2021 roku wszystkie domy w Polsce powinny być budowane w technologii energooszczędnej. Zaostrza się wymagania dotyczące oszczędności energii dla wszystkich nowobudowanych budynków.
Ogrzewanie w domu pasywnym
W budownictwie pasywnym udaje się tak bardzo zredukować zapotrzebowanie na ciepło, że zazwyczaj nie stosuje się w nim tradycyjnych systemów grzewczych. Ich rolę przejmuje instalacja wentylacyjna. Podgrzanie powietrza wentylacyjnego powinno zapewnić odpowiednią ilość ciepła do ogrzania budynku. Najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie nagrzewnicy powietrza umieszczonej w głównym kanale nawiewnym. Może ona być zasilana przez pompę ciepła, którą wykorzystuje się również do ogrzewania wody użytkowej.
Jednak w naszych warunkach klimatycznych instaluje się małe układy grzewcze – tradycyjne grzejniki lub ogrzewanie podłogowe. Wynika to z dość chłodnego klimatu i długiego okresu jesienno-zimowego, podczas którego nasłonecznienie jest zbyt małe.
Jaki jest koszt budowy domu pasywnego?
Dzięki technologii pasywnej możemy zredukować koszty użytkowania i eksploatacji budynku nawet o 80%. Z definicji dom pasywny wpisuje się w najlepsze trendy budownictwa ekologicznego i technologii przyjaznych środowisku. Jednak cena domu pasywnego w Polsce jest dość wysoka. Dom pasywny to inwestycja, która przy odpowiednim zaplanowaniu i wykonaniu, zwraca się po kilkudziesięciu latach. Oczywiście wiele zależy tu od wielkości budynku i zastosowanych rozwiązań budowlanych.
Jeżeli inwestor zdecyduje się - zgodnie z najlepszymi projektami domów pasywnych -na wykorzystanie najnowszych materiałów i technologii oraz będzie chciał korzystać przy eksploatacji z odnawialnych źródeł energii, czyli postawi na takie rozwiązania jak pompa ciepła, kolektory słoneczne czy przydomowa elektrownia wiatrowa, koszt budowy będzie naprawdę wysoki. Może wzrosnąć nawet o 50% w stosunku do kosztów standardowej inwestycji.
Jaka jest cena pasywnych domów?
Szacunki odnośnie kosztów budowy domów pasywnych są bardzo zróżnicowane. Niektóre źródła podają, że mogą one stanowić od 8% do 15% dodatkowych kosztów budowy. W opinii innych dom pasywny w Polsce to zwiększenie kosztów inwestycji o 35% a nawet 50%.
W Niemczech, skąd wywodzi się koncepcja budownictwa pasywnego, koszty dodatkowe wahają się od 3% do 8%. Osiągnięcie takiego standardu w Polsce jest trudne. Polska ma przede wszystkim chłodniejszy klimat. Dom pasywny w Polsce będzie potrzebował więcej energii, lepszego ocieplenia i wydajniejszych instalacji Wyższa będzie cena projektu, ale także koszt postawienia budynku.
W Polsce buduje się zdecydowanie więcej domów energooszczędnych niż tych w technologii pasywnej. Postawienie domu w technologii energooszczędnej jest tańsze i mniej wymagające technologicznie.
Czy istnieje tani dom pasywny?
Decydując się na budowę domu pasywnego, trzeba zdawać sobie sprawę, że nie istnieje tani dom pasywny. Zanim zapłacimy niższe rachunki za ogrzewanie i prąd, musimy ponieść dużo większe wydatki podczas budowy niż w przypadku standardowego domu. Nie chodzi tylko o wybór materiałów czy technologii. Ogromne znaczenie w przypadku domów pasywnych ma również staranne wykonawstwo. Istnieją oczywiście różne programy i dofinansowania do takich inwestycji, co może wpłynąć na ich atrakcyjność, ale inwestor musi mieć świadomość zwiększonych kosztów.
Duże znaczenie ma tu również sam projekt domu pasywnego. Na nim też nie warto oszczędzać. Błędy na początkowym etapie mogą się wiązać z niespełnieniem wymagań budynku pasywnego oraz droższą eksploatacją. Ogromne znaczenie ma też właściwy dobór instalacji i precyzja jej montażu. W tego typu budynkach bardzo ważną rolę odgrywa system zarządzania energią – dlatego warto uwzględnić również koszt stworzenia systemu inteligentnego zarządzania budynkiem. Takie rozwiązanie umożliwia kontrolę urządzeń nawet wtedy, gdy jesteśmy poza domem. Za pomocą tabletu czy smartfona możemy sterować ogrzewaniem i wentylacją, a także oświetleniem czy sprzętem AGD i RTV.